کشفی بزرگ در دل قطب جنوب مریخ + عکس
شاید دیگر زمان آن رسیده که نگاهمان به مریخ را تغییر دهیم؛ سیارهای که زیر یخهای قطبیاش، احتمالاً آب مایع پنهان کرده است. دادههای تازه از مأموریت فضایی اروپا، از وجود مخازنی از آب مایع در اعماق مریخ خبر میدهد؛ نشانهای از احتمال وجود حیات یا سکونتپذیری این سیاره در آیندهای نهچندان دور.
به گزارش اقتصاد ایران، در دنیای علم، شاید هیچ سؤالی بهاندازه این پرسش که “آیا در خارج از زمین هم حیات وجود دارد؟ ” هیجانانگیز و جنجالی نباشد. برای سالها، مریخ بهعنوان یکی از اصلیترین گزینهها برای یافتن نشانههایی از حیات، موردتوجه دانشمندان و آژانسهای فضایی جهان بوده است. بااینحال، نبود آب مایع در سطح این سیاره سرد و خشک، همیشه یکی از موانع اصلی برای اثبات این نظریه بوده.
زندگی در سیارات دیگر
اما اکنون، دادههای تازهای از مأموریت Mars Express متعلق به آژانس فضایی اروپا (ESA)، نگاهها را متحول کرده است. این دادهها از کشف بازتابهای راداری در زیر یخهای قطب جنوب مریخ حکایت دارد که بسیار شبیه به بازتابهایی است که در زمین از دریاچههای زیرزمینی مشاهده میشود. اگر این یافتهها تأیید شوند، ممکن است دریچهای نو بهسوی زندگی در سیارات دیگر گشوده شود.
کشفی بزرگ در دل قطب جنوب مریخ
فضاپیمای Mars Express که از سال ۲۰۰۳ در مدار مریخ در حال چرخش است، به ابزاری به نام MARSIS مجهز است؛ راداری قدرتمند که توانایی بررسی لایههای زیرین سطح مریخ را دارد. طی چند سال اخیر، این رادار بازتابهایی در عمق حدود ۱.۵ کیلومتری زیر لایههای یخی قطب جنوب ثبت کرده که شدت و ویژگیهای آن با آب مایع تطابق دارد.
این کشف نهتنها برای زمینشناسان، بلکه برای زیستشناسان و مهندسان فضایی هم یک نقطه عطف به شمار میرود.
چگونه ممکن است آب در مریخ مایع باقی بماند؟
دما در زیر یخهای مریخ آنقدر پایین است که انتظار داریم هر آبی یخزده باشد. اما اینجا نقش نمکهای خاص مریخی بسیار حیاتی میشود. ترکیباتی چون پریکلراتها (Perchlorates) که در خاک مریخ شناسایی شدهاند، میتوانند نقطه انجماد آب را بهشدت کاهش دهند.
در نتیجه، حتی در دماهای بسیار پایین هم آب میتواند در حالت مایع باقی بماند؛ شبیه به آنچه در دریاچههای یخزده در قطب جنوب زمین میبینیم.
پیامدهای هیجانانگیز این کشف
اگر وجود آب مایع در زیر سطح مریخ تأیید شود، پیامدهای شگفتانگیزی خواهد داشت:
امکان وجود حیات میکروسکوپی: در زمین، در شرایط مشابه دریاچههای زیرزمینی قطبی، میکروبهایی توانستهاند زنده بمانند. اگر شرایط در مریخ هم مشابه باشد، ممکن است در آنجا نیز گونههایی از حیات ساده حضور داشته باشند.
منبع حیاتی برای سفرهای فضایی: برای ساخت پایگاههای انسانی روی مریخ، آب یک عنصر کلیدی است؛ نهتنها برای آشامیدن بلکه برای تولید اکسیژن و سوخت.
تغییر در نگاه به سیارات بهظاهر مرده: اگر مریخ باوجود ظاهر خشک و مردهاش، در دل خود چنین ویژگیهایی داشته باشد، پس شاید دیگر سیارات هم بیش از آنچه میپنداریم، پویا و زنده باشند.
دیدگاه دانشمندان درباره یافتههای راداری
گرچه دادهها بسیار امیدوارکنندهاند، اما جامعه علمی هنوز بااحتیاط در حال بررسی آنهاست. یکی از دغدغهها این است که آیا این بازتابها واقعاً از آب مایع هستند یا ممکن است از نوعی ماده دیگر با ویژگی مشابه ایجاد شده باشند.
بااینحال، مدلسازیهای ریاضی و شبیهسازیهای آزمایشگاهی به طور فزایندهای از وجود آب پشتیبانی میکنند. در واقع، رفتار بازتابها، ویژگیهای فیزیکی لایهها و حتی محل قرارگیریشان همگی با دریاچههای زیرزمینی مشابه در زمین شباهت دارند.
مأموریتهای آینده و برنامههای آتی
برای تأیید قطعی وجود آب، نیاز به نمونهبرداری مستقیم از زیر سطح مریخ است؛ مأموریتی که چالشبرانگیز اما حیاتی خواهد بود. مأموریتهایی مانند ExoMars و پروژه بلندپروازانه Mars Sample Return ناسا و ESA در سالهای آینده این هدف را دنبال خواهند کرد.
درعینحال، طراحی رباتهایی که بتوانند زیر یخها حفاری کرده و نمونه جمعآوری کنند در حال بررسی است. هدف، نهتنها تأیید وجود آب بلکه جستوجوی آثار زیستی احتمالی در این محیط خاص است.
نقطه عطف مهم در مطالعات سیارهای
کشف احتمالی آب مایع در دل مریخ، نقطه عطفی در مطالعات سیارهای و شاید حتی در سرنوشت آینده بشر است. اگر روزی وجود این آبها تأیید شود، نهتنها چشمانداز کشف حیات فرازمینی رنگ واقعیت به خود خواهد گرفت، بلکه رؤیای سکونت انسان در سیارات دیگر نیز گام مهمی به جلو برخواهد داشت.
مریخ دیگر تنها یک صحرای یخزده و خاموش نیست؛ در دل خود رازهایی دارد که میتوانند سرنوشت آینده فضانوردی بشر را بازنویسی کنند.
منبع: همشهری آنلاین
