چرا چین جنگندههای نسل پنجم خود را به ایران نمیفروشد؟
در حالی که قوانین ایالات متحده صادرات جنگنده پیشرفته اف-۲۲ رپتور را حتی به متحدانش ممنوع کرده است، این سوال مطرح میشود که چرا چین با وجود داشتن جنگندههای نسل پنجم پیشرفته مانند جی-۲۰، این محصولات را به ایران نمیفروشد؟ آیا چین سیاست خاصی را در این زمینه دنبال میکند؟
به گزارش اقتصاد ایران، جنگنده اف-۲۲ رپتور، یکی از معدود جنگندههای نسل پنجم عملیاتی جهان، به عنوان یکی از پیشرفتهترین جتهای جنگنده شناخته میشود. ایالات متحده قوانین سختگیرانهای دارد که صادرات این جنگنده را به سایر کشورها، حتی به متحدان خود، ممنوع کرده است. یکی از دلایل این ممنوعیت، نگرانی از دسترسی دشمنان به فناوریهای کلیدی رپتور است که میتواند برتری هوایی ایالات متحده را به خطر اندازد.
جنگنده جی-۲۰ چین و دلایل عدم صادرات به ایران
چین با تولید جنگنده جی-۲۰، رقیب اصلی اف-۲۲ را معرفی کرد. مشابه با ایالات متحده، چین نیز به دلیل نگرانی از دسترسی دشمنان به فناوریهای پیشرفته این جنگنده، فروش آن به سایر کشورها، از جمله ایران، را ممنوع کرده است. مقامات چینی اعلام کردهاند که تا زمانی که ایالات متحده اف-۲۲ را به متحدان خود صادر نکند، چین نیز نیازی به صادرات جنگندههای پنهانکار نسل پنجم خود نخواهد داشت.
دلایل دیگر عدم فروش جی-۲۰
علاوه بر دلایل امنیتی، احتمالاً مشکلات دیگری نیز در راه صادرات جی-۲۰ به کشورهای دیگر وجود دارد. برخی منابع معتقدند که ممکن است بخشی از فناوریهای روسی در ساخت این جنگنده به کار رفته باشد و به همین دلیل چین نیاز به کسب مجوز از روسیه برای صادرات آن داشته باشد. همچنین، احتمالاً جی-۲۰ به لحاظ عملکردی در سطح اف-۲۲ نیست و چین نمیخواهد این اختلاف را برای رقبا فاش کند.
رقابت تسلیحاتی و نگرانی از مهندسی معکوس
چین نگران است که اگر جنگنده جی-۲۰ به کشورهای دیگر، از جمله ایران، فروخته شود و فناوریهای پیشرفتهای در آن وجود داشته باشد که دشمنان چین به آن دسترسی ندارند، این فناوریها میتواند به مهندسی معکوس تبدیل شده و جنگندههایی حتی پیشرفتهتر از جی-۲۰ ساخته شود. این مسئله میتواند منجر به رقابت تسلیحاتی شدیدتر و تشدید تنشهای جهانی شود.
وضعیت جی-۲۰ و رقابت جهانی
طبق گزارشهای اخیر، به نظر میرسد که برتری مطلق جی-۲۰ نسبت به سایر جنگندههای نسل پنجم چندان قابل دفاع نیست. این مسئله ممکن است باعث شود چین ترجیح دهد ضعفهای این جنگنده در برابر رقبای جهانی پنهان بماند. از طرف دیگر، چین توانایی بالایی در تولید سریع و انبوه تجهیزات نظامی دارد، اما همچنان سهم چین از بازار جهانی تسلیحات تا سال ۲۰۲۰ تنها ۵.۲ درصد بوده است.
جنگندههای دیگر چین در بازار صادرات
با وجود این، چین همچنان تمایلی به کنار گذاشتن پروژههای پیشرفته خود ندارد. شرکت هواپیماسازی Shenyang در حال توسعه جنگنده FC-31 با قابلیت صادرات است. علاوه بر این، جنگنده نسل چهارم JF-17 که برای صادرات طراحی شده، همچنان یکی از محصولات اصلی صادراتی چین به شمار میرود و در بازارهای جهانی حضور دارد.
نتیجهگیری
چین به دلایل مختلف، از جمله نگرانیهای امنیتی و مشکلات مرتبط با فناوریهای مورد استفاده در جنگندههای خود، از صادرات جنگندههای نسل پنجم مانند جی-۲۰ به ایران و سایر کشورها خودداری کرده است. در عین حال، چین همچنان به تولید و صادرات جنگندههای دیگر با قابلیتهای مختلف ادامه میدهد.
